Przyjęta w lutym 2015 roku ustawa o odnawialnych źródłach energii zasadniczo skupia się na regulacjach w zakresie energii elektrycznej, a jedynie w niewielkim zakresie porusza aspekty ciepła z odnawialnych źródeł energii (OZE). Artykuł 116 ustawy o OZE nakłada na przedsiębiorstwa ciepłownicze obowiązek zakupu ciepła z OZE w ilości nie większej niż zapotrzebowania odbiorców końcowych tego przedsiębiorstwa. W dalszej kolejności minister do spraw energii określi w drodze rozporządzenia szczegółowy zakres obowiązku (zapowiadane jest ograniczenie do poziomu 50% w skali roku kalendarzowego), jednakże bez preferencji dla technologii OZE. Ponadto już od dłuższego czasu przedsiębiorstwa ciepłownicze zastanawiają się, w jaki sposób sprostać wymaganiom dyrektywy 2012/27/UE o efektywności energetycznej, która wprowadza definicję "efektywnych systemów ciepłowniczych (chłodniczych)" i nakazuje stworzenie warunków do rozwoju tych systemów. Efektywny system ciepłowniczy i chłodniczy oznacza taki, w którym do produkcji ciepła lub chłodu wykorzystuje się co najmniej 50% energii ze źródeł odnawialnych lub co najmniej 50% ciepło odpadowe, lub co najmniej 75% ciepła pochodzącego z kogeneracji albo co najmniej 50-procentowe połączenie takiej energii i ciepła. Według Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie, istniejące systemy ciepłownicze w Polsce w 85% nie spełniają takiego warunku i muszą zostać dostosowane, aby miały dostęp do zewnętrznego finansowania w postaci dotacji z regionalnych programów operacyjnych czy też z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. W Polsce najpopularniejszym źródłem energii wykorzystywanym w budynkach mieszkalnych do ogrzewania mieszkań jest węgiel.

Według danych GUS-u, ponad 30% gospodarstw używa węgla, a drugim popularnym nośnikiem energii jest ciepło z sieci, które stanowi 22%. W krajach UE węgiel stanowi zaledwie 3% zużycia energii. Urząd Regulacji Energetyki (URE) stwierdza, że najpopularniejszym paliwem zużywanym do produkcji ciepła w 2015 r. w polskich przedsiębiorstwach ciepłowniczych był węgiel, gdyż dotyczyło 75% przypadków.

Alternatywą dla obecnych rozwiązań w zakresie OZE dla przedsiębiorstw ciepłowniczych są słoneczne systemy ciepłownicze, czyli wielkopowierzchniowe systemy kolektorów słonecznych (wielkość pow. 500 m2), połączone z sezonowymi magazynami ciepła (wielkości od kilkunastu tysięcy do kilku milionów metrów sześciennych). Dodatkowo, systemy tego typu mogą współpracować z innymi urządzeniami OZE, np. z pompami ciepła. Pierwsze takie instalacje powstały w Europie w latach osiemdziesiątych. Obecnie najwięcej funkcjonuje w Danii, Szwecji, Niemczech i Austrii. Komisja Europejska wspiera działania wprowadzania ekologicznych rozwiązań dla sektora ciepłowniczego, m.in. przez projekt Solar District Heating (Słoneczne systemy ciepłownicze), w którym jako jedyny partner z Polski uczestniczy Instytut Energetyki Odnawialnej (IEO). Przedsięwzięcie ma na celu opracowanie i wdrożenie w dziewięciu uczestniczących w nim regionach europejskich zaawansowanych strategii rozwoju oraz programów wsparcia dla sektora przedsiębiorstw ciepłowniczych. Działania projektu mają na celu doprowadzenie do uruchomienia inwestycji i tym samym rozwoju rynku w kierunku ekologicznych rozwiązań.

Wielkopowierzchniowe instalacje słoneczne (kolektory słoneczne) mogą być podłączone do systemów ciepłowniczych w ramach:

• Układu scentralizowanego, w którym ciepło słoneczne (ciepło z kolektorów słonecznych) dostarczane jest bezpośrednio do przedsiębiorstwa ciepłowniczego. Uwzględniając sezonowe magazynowanie ciepła, ciepło z kolektorów słonecznych może zaspokajać 50% całkowitego zapotrzebowania na ciepło w przedsiębiorstwie.
• Układu rozproszonego, w którym kolektory słoneczne są montowane w odpowiednich miejscach dookoła sieci ciepłowniczej. Ciepło słoneczne jest bezpośrednio wprowadzane do rur ciepłowniczych.

Najczęściej spotykanym przykładem jest jednak układ scentralizowany, w ramach którego można uzyskać większą ilość ciepła słonecznego, wykorzystując magazyny ciepła.

Najpopularniejszymi zasobnikami ciepła, które występują w Polsce, są te o pojemności do kilku metrów sześciennych czynnika roboczego, pozwalające na zagospodarowanie krótkookresowych nadwyżek ciepła. Współpracują one najczęściej ze stosunkowo niewielkimi instalacjami kolektorów słonecznych. Ich ładowanie następuje w godzinach południowych, w czasie największego natężenia promieniowania słonecznego, przewyższającego bieżące zapotrzebowanie odbiorcy. Rozładowywanie następuje w godzinach wieczornych i porannych, kiedy zapotrzebowanie jest największe. Sezonowe magazyny ciepła pozwalają na wykorzystanie wszystkich zalet małych zasobników ciepła i rozwiązują problem niewystarczającej mocy chwilowej oraz niedopasowanego do ciepłownictwa mieszkaniowego cyklu ładowania/rozładowywania magazynu. Wielkogabarytowe, sezonowe magazyny ciepła stabilizują pracę systemów kolektorów słonecznych w okresie całego roku i umożliwiają uzyskanie wymaganego wysokiego udziału energii słonecznej (energii z OZE) dochodzącego do poziomu 50-60% całkowitych potrzeb (wtedy reszta energii może być dostarczana np. z dotychczasowego źródła ciepła).

fShare

Tweet