Z najnowszych analiz ekonomicznych Instytutu Energetyki Odnawialnej (IEO) wykonanych z uwagi na nowelizację ustawy o odnawialnych źródeł energii przedstawionej przez Ministerstwo Gospodarki (MG) do konsultacji 15 maja 2015 r. wynika, że przyjęte w nowelizacji ustawy OZE zmiany doprowadzą do zatrzymania rozwoju energetyki prosumenckiej w Polsce. Wg prezesa IEO, Grzegorza Wiśniewskiego w proponowanej regulacji dwie sprzężone ze sobą szczególnie niekorzystne grupy przepisów mogą na długo uczynić nieracjonalnymi ekonomicznie inwestycje prosumenckie w Polsce. Jego zdaniem nowelizacja proponuje jednocześnie nieuzasadnione obniżenie wysokości pierwotnych taryf bazowych FiT dla wybranych technologii oraz poprzez nowe przepisy zwiększa koszty dla wszystkich technologii (bez zwiększenia wysokości pierwotnych taryf FiT). W tych warunkach wyjściowa wysokość stawek FiT byłaby o 30-40% zaniżona w stosunku do realnych kosztów, a inwestycje prosumenckie stałyby się całkowicie nieopłacalne i zabrakłoby mechanizmu do ich komercjalizacji.
Część niejasności prawnych w ustawie o OZE została przez Ministerstwo Gospodarki doprecyzowana, ale proponowane przepisy w nowelizacji ustawy OZE wprowadzają nowe niewiadome i zawierają wiele pułapek:
- ograniczenie ilości energii jaką po ustalonej taryfie FiT ma zakupić zakład energetyczny. Po przekroczeniu w danym roku progu określonego tzw. wskaźnikiem wykorzystania mocy zainstalowanej, właściciel mikroinstalacji będzie zmuszony oddać sprzedawcy zobowiązanemu energię po cenie z rynku hurtowego czterokrotnie niższej niż taryfa FiT. W istocie „nadwyżka” będzie też bonusem finansowym dla sprzedawcy zobowiązanego (koncernu energetycznego) poprzez możliwość pozyskania tańszej energii niż rynkowa, bez strat na dystrybucji.
- Przyjęte przez MG maksymalne poziomy koszty inwestycyjne (CAPEX) i operacyjne (OPEX) do udowodnienia wyższych stawek FiT zmuszają w zasadzie wszystkich inwestorów do niezwykle uciążliwej, kosztownej (też dla administracji) i ryzykownej ścieżki ubiegania się o wyższą (realną) stawkę FiT. Posługiwanie się przytoczonym w noweli wzorem do indywidulanego określania wysokości taryf FiT wymagałoby wiedzy, którą można zdobyć na studiach ekonomicznych, a dodatkowo trzeba dobrze umieć obsługiwać arkusz kalkulacyjny Excel, co wyklucza większość obywateli z systemu wsparcia.
- Przyjęte przez MG metody liczenia FiT nie uwzględniają znacznej kosztów podatkowych, a w szczególności kosztu VAT na urządzenia instalowane przez osoby fizyczne, co najsilniej obniża rentowność inwestycji.
- Prosument korzystający z taryf FiT został dodatkowo obarczony kosztem bilansowania energii, trudnym do przewidzenia i sparametryzowania w Polsce, choć sam nie ma wpływu na ich wysokość.
- Najbardziej destrukcyjnie i długofalowo na zaniżanie wysokości FiT i trwałe pogarszanie opłacalność inwestycji wpływa przyjęta maksymalna stopa dyskonta (3,58%), nie oddająca skali ryzyka na rynku prosumenckim. Nawet w krajach o znacznie bardziej rozwiniętych i mniej ryzykownych rynkach, stopy dyskonta przyjmują znacznie wyższe wartości (np. zaakceptowana przez Komisję Europejską w trybie notyfikacji stopa dyskonta dla prosumentów w Danii wynosi 10%).
IEO proponuje m. in. następujące zmiany:
- Pozostawienie niezmienionych stawek wyjściowych taryf FiT dla wszystkich źródeł na poziomie przyjętym w ustawie o OZE, celem ich dalszego dostosowania w rozporządzeniu Ministra Gospodarki przewidzianym w ustawie,
- Wprowadzenie zerowej stawki VAT na mikroinstalacje należące do osób nieprowadzących działalności gospodarczej,
- Zdjęcie kosztów bilansowania energii z prosumenta,
- Dla mikroinstalacji o mocach do 10 kW wprowadzenie ustawowego obowiązku uzyskania celu 800 MW nowych mocy przyłączonych do sieci energetycznej do 2020 roku w efekcie wdrożenia systemu taryf gwarantowanych FiT.
- Powołanie przez Ministra Gospodarki Rady Konsultacyjnej ds. Monitorowania Systemu Wsparcia i Rozwoju Mikroinstalacji OZE z celem doprowadzenia do realizacji 800 MW w liczbie minimum 200 tys. mikroinstalacji do 2020 roku, w sposób zapewniający różnorodność technologiczną i rozwój krajowego przemysłu.
- Wystąpienie do Komisji Europejskiej z wnioskiem o pre-notyfikację przepisów prosumenckich, popartym rzetelnymi analizami ekonomicznymi kosztów produkcji energii elektrycznej z OZE z oceną skutków regulacji,
Pełna treść opinii IEO o nowelizacji ustawy OZE wraz z zestawieniem wyników symulacji kosztów produkcji energii elektrycznej z mikroinstalacji OZE dla wybranych grup inwestorów jest dostępna na stronie www.ieo.pl
- Opinia IEO o nowelizacji ustawy o OZE
- Załącznik do uwag IEO o nowelizacji ustawy OZE - zestawienie symulacji kosztów
