W odpowiedzi na nowy pakiet eko-energetyczny UE „3 x 20%” z 23 stycznia 2008r.
Autorska prognoza Instytutu Energetyki Odnawialnej sposobu osiągnięcia 15% udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie zużycia energii w Polsce w 2020r.
W dniu 23 stycznia Komisja Europejska przedstawiła propozycję celu ilościowego dla Polski w postaci 15% udziału energii ze źródeł odnawialnych w bilansie energii końcowej w Polsce w 2020 r. W swojej propozycji podała prosty algorytm obliczenia celów dla każdego z państw członkowskich, ale zostawiła wolną rękę każdemu z nich do określenia w jaki sposób ten cel chce osiągnąć. Znacząca grupa państwa członkowskich zakwestionowała podane cele, posługując się jednak zazwyczaj argumentami natury politycznej, a nie merytorycznej. Instytut Energetyki Odnawialnej uważa, że w pierwszej kolejności propozycja Komisji Europejskiej powinna zostać poddana głębszej analizie pod kątem możliwości jej realizacji oraz kosztów, korzyści i ryzyka jakie ze sobą niesie.
Niniejsza praca wykonana została przy użyciu prostych metod i uproszczonych założeń. W pierwszej kolejności oceniono realność osiągnięcia celu 15% w roku 2020 na podstawie wielkości dostępnych i ekonomicznie uzasadnionych do wykorzystania w tym okresie bogatych i różnorodnych odnawialnych zasobów energii jakimi Polska dysponuje oraz określono najbardziej naturalną z tego punktu widzenia ścieżkę osiągnięcia celu. Takie podejście uzasadnione jest brakiem w kraju usystematyzowanej i porównawczej ewidencji odnawialnych zasobów energii i ich rozmieszczenia oraz faktem, że różne grupy interesu nie są zainteresowane rzetelnym podawaniem informacji na ten temat. Łatwo zatem zarówno o podważanie oszacowań zasobów przez sceptyków energetyki odnawialnej, jak i podawanie oszacowań zawyżonych i posługiwanie się nimi choćby ze względu na chęć przyciągnięcia kapitałów publicznych oraz prywatnych do poszczególnych branż.
Wychodząc od wielkości potencjałów technicznych odnawialnych zasobów energii i korygując je uwarunkowaniami ekonomicznymi (priorytetami) ich wykorzystania oraz zakładając, że brak jest możliwości handlu biopaliwami i certyfikatami (lub że bilans wymiany jest zerowy) oraz, że żadne ze źródeł nie zyska specjalnych przywilejów w systemie ogólnego wsparcia , Instytut Energetyki Odnawialnej opracował scenariusz realizacji 15% celu, którego wyniki przedstawione są w tabeli.
Na rysunku 1 przedstawiono udziały energii ze źródeł odnawialnych w końcowych nośnikach energii (ciepło, energie elektryczna i paliwa transportowe) w 2020r. Założono przy tym 2% średnioroczny wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną do 2020r oraz 3% spadek zapotrzebowania na ciepło oraz stabilizację w zakresie zapotrzebowania na paliwa transportowe. Zwracamy jedynie dodatkowo uwagę, że 12% udziału energii elektrycznej w 2020r należy odnieść do celu 7,5% na 2010, a nie jego przełożenia w wysokości 10,4% na krajowe zobowiązanie dla sprzedawców.
Na rysunku 2 przedstawiono jak zmieni się struktura końcowych nośników energii ze źródeł odnawialnych w 2020 r. w stosunku do 2006 r.,
a na rysunku 3 przewidywane średnie tempo wzrostu całego sektora energetyki odnawialnej (które przy celu 15% jest bardzo umiarkowane i wynosi 7% rocznie) oraz tempo wzrostu najbardziej dla Polski charakterystycznych rodzajów OZE. Z wyników przeprowadzanych analiz wynika, że najszybsze tempo rozwoju w drugiej dekadzie XXI wieku będzie miał sektor zielonej energii elektrycznej, reprezentowany głównie przez elektrownie wiatrowe i plantacje energetyczne lignocelulozowe (paliwo do systemów kogeneracyjnych) oraz biogaz utylizacyjno-rolniczy.
Osiągnięcie 15% udziału energii ze źródeł odnawialnych do 2020 r. jest zatem całkowicie realne. Możliwe byłoby także osiągnięcie wyższego celu, w efekcie szerszego wykorzystania możliwości energetyki wiatrowej rozwijanej na lądzie i na morzu i upraw energetycznych, a więc tych z rodzajów OZE, których jednak najbardziej dotyczą ograniczenia środowiskowe i przestrzenne.
Zapraszamy do dyskusji na temat uzyskanych wyników i szerzej na temat przyjętych założeń na forum.
O potrzebie zainicjowania merytorycznej debaty:
W debacie nad celami wyznaczonymi dla Polski w ramach „3 x 20%”, zauważyć można dwa kierunki argumentacji:
- sceptycyzm co do realności osiągnięcia celu 15% (stwierdzenia o małym potencjale energii odnawialnej w Polsce lub braku możliwości przyłączenia nowych źródeł do krajowego systemu elektroenergetycznego)
- optymizm co do osiągnięcia celu 15% ze względu na znaczny potencjał produkcji biomasy energetycznej.
Rzeczywistość jest dużo bardziej skomplikowana. Przede wszystkim bardzo niekorzystne (z punktu widzenia zarówno ekonomiki jak i realizacji zasady zrównoważonego rozwoju) byłoby faworyzowanie jednego rodzaju energii odnawialnej (bioenergetyki, energetyki wiatrowej etc.). Odnawialne źródła energii to bardzo bogata paleta rozwiązań, dająca wiele możliwości wyboru, a najistotniejszą rzeczą w ich wykorzystaniu jest dobór optymalnego „miksu” technologicznego, który pozwoli wykorzystać zalety wszystkich technologii i zminimalizować ryzyko wystąpienia efektów negatywnych.
Po drugie, istnieją różnorodne możliwości wprowadzenia ich na rynek końcowych nośników energii (ciepła, energii elektrycznej i paliw transportowych) i nie da się optymalizować udziału energii ze źródeł odnawialnych tylko na jednym z tych rynków, zapominając o pozostałych. Po trzecie sposób podejścia do realizacji celów dla energetyki odnawialnej znacząco wpłynie na sposoby realizacji innych celów z pakietu energetyczno-klimatycznego UE 3 x 20%.
W sytuacji braku pogłębionej analizy, łatwo jest o efektowne wypowiedzi i chwytliwą politycznie (choć wątpliwą merytorycznie) argumentację oraz o możliwość podjęcia błędnych decyzji inwestorskich i politycznych, w efekcie podążania za lobbingiem różnych grup interesu o doraźnych, krótkookresowych celach.
Pliki do pobrania:
