Na korzystne warunki rozwoju odnawialnych źródeł energii składa się wiele czynników. Jednym z nich są różne instrumenty finansowe takie jak kredyty, dotacje, pożyczki i inne. Do tej pory najważniejszym źródłem finansowania małoskalowych inwestycji OZE w Polsce są fundusze strukturalne UE zarządzane z poziomu poszczególnych regionów. RPO, czyli Regionalne Programy Operacyjne, są współfinansowane z dwóch funduszy: EFRR - Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i EFS - Europejskiego Funduszu Społecznego oraz ze środków krajowych. RPO skierowane są na rozwój między innymi energetyki wykorzystującej odnawialne źródła energii (OZE) w wielu wymiarach między innymi produkcji energii, efektywnej jej dystrybucji, wsparcia przedsiębiorstw działających w sferze obsługi sektora OZE i innych. Fotowoltaiczne instalacje prosumenckie są najbardziej popularną technologią wspieraną w Regionalnych Programach Operacyjnych.
Rysunek 1 Struktura beneficjentów Regionalnych Programów Operacyjnych w poszczególnych województwach od marca 2019 roku do I kwartału 2020 roku, dane: Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, oprac. IEO
Struktura beneficjentów w poszczególnych województwach nie zmieniła się znacząco w stosunku do roku 2019. Duża część środków na projekty z zakresu energetyki słonecznej trafia do jednostek gminnych i wspólnot samorządowych, co w skali kraju wynosi aż 51%. Kolejnym dużym beneficjentem są przedsiębiorstwa. W skali kraju 23% instalacji słonecznych ze wsparciem z RPO przypada na mikro- i małe przedsiębiorstwa a 15% na duże średnie przedsiębiorstwa. 6% udziału przypada na stowarzyszenia (w tym kościoły) a niespełna 5% na pozostałe jednostki. W województwie zachodniopomorskim w ostatnim roku ze środków finansowych w ramach RPO w największym stopniu skorzystały duże i średnie przedsiębiorstwa. Z kolei w województwie warmińsko-mazurskim mikro i małe przedsiębiorstwa skorzystały z ponad 50% środków RPO. W województwie małopolskim środki zostały podzielone pół na pół pomiędzy gminy i stowarzyszenia w tym kościoły i związki wyznaniowe. Instalacje fotowoltaiczne to dominująca technologia dofinansowywana w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych. Poniżej przedstawione zostały łączne nakłady finansowe na projekty OZE z podziałem na województwa i na rodzaje technologii.
Rysunek 2 Udział projektów z energetyki słonecznej realizowanych w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych w poszczególnych województwach, dane: Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej, oprac. IEO
Łatwo zauważyć, że energia słoneczna zdominowała projekty RPO w skali kraju. Odpowiada ona za 88% wartości projektów. Inne źródła OZE stanowią zaledwie kilkuprocentowy udział, odpowiednio instalacje wiatrowe stanowią 2% wszystkich projektów realizowanych w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych, instalacje biomasowe to 3%, a 7% udział mają pozostałe rodzaje energii (w tym hydroelektryczna i geotermalna) oraz integracja energii odnawialnej (w tym magazynowanie, zamiana energii elektrycznej na gaz oraz infrastruktura wytwarzania energii odnawialnej z wodoru).
Trudno przecenić wpływ środków unijnych dystrybuowanych przez RPO na rozwój OZE w Polsce. Ten wpływ nie zawsze jest uświadamiany. Dlatego warto podkreślić, że przez kilka kolejnych lat Regionalne Programy Operacyjne cieszyły się dużą popularnością wśród inwestujących w OZE i to one w znacznym stopniu przyczyniły się do rozwoju małoskalowej energetyki słonecznej w Polsce i do obserwowanego od trzech lat boomu na rynku fotowoltaiki.
Raport dostępny jest na stronie IEO w zakładce „Raporty”.
